Mevrouw Bos-Verwoerd is honderd jaar geleden geboren, op een boerderij in Waverveen, een dorp bij Vinkeveen. Een hele andere tijd dan nu. Het was van jongs af aan meehelpen en hard werken. Studeren was voor enkelen weg gelegd.
"Ik kon goed kleding maken en na de lagere school wilde ik de tweejarige opleiding voor costumière volgen. Dat wilde mijn vader niet.
Volgens hem was het beter om direct te gaan werken en geld verdienen. Gelukkig kwam de juffrouw van school thuis met mijn vader praten en toen mocht ik wel."
Na het eerste jaar mocht ze van haar vader niet verder. "Toch heb ik veel gehad aan dat ene jaar en in mijn leven heb ik veel kleren gemaakt voor mijzelf en mijn kinderen."
Mevrouw werd 'meisje voor dag en nacht' op een boerderij. "Dat betekende dat ik op die boerderij woonde en met alle werkzaamheden meewerkte. Alleen op zondag mocht ik thuis op bezoek en dan kon ik daar al het verstelwerk doen. Hard werken dus."
De enige, oudere, broer van mevrouw, Wim, ging in dienst. Op haar zeventiende bezocht ze hem, samen met haar moeder, op de kazerne in Alkmaar. "Daar heb ik mijn man ontmoet. Hij was een maat van mijn broer en heette Henk van de Weijer, een metselaar uit Harderwijk. Thuis waren ze er niet blij mee. Ze wilden dat ik met een boer zou trouwen. Maar ik hield van Henk en zo is het gegaan."Verliefd op een metselaar uit Harderwijk
De verkeringstijd duurde lang. "Door de Tweede Wereldoorlog konden we niet trouwen. Henk was op een gegeven moment ondergedoken voor de Arbeidseinsatz, hij wilde niet in Duitsland werken." Na de bevrijding was er woningnood. "Wij zijn in 1948 getrouwd, want als stel hadden we eerder recht op een woning. Ik heb nog een jaar op de boerderij gewoond tot dat we in 1949 mochten inwonen bij mensen in Harderwijk. We woonden achter de Vivo in de Smeepoortstraat 19. Twee kleine kamertjes met keukentje en een plaatsje buiten. Maar eindelijk waren we samen en in 1950 kregen we onze eerste kind, Peter."
Zelf bouwen
Zicht op een betere woning was er niet. "Toen heeft Henk met twee maten van hem, van Dijk en Bunschoten – ik dacht allebei timmermannen - het plan opgevat om samen drie huizen op een rij zelf te bouwen. Dat hebben ze gedaan. Elke dag na werktijd zijn ze aan het bouwen gegaan. En in april 1953 was het klaar. Ze staan er nog steeds op de Wilhelminalaan 15-17-19. Nu hadden we een echt huis met drie slaapkamers." Na negen jaar werd het huis te klein, want naast de geboorte van de drie andere kinderen ( Ada, Teus en Corrie), kwam ook de vader van Henk er bij in wonen. Het gezin verhuisde in het voorjaar van 1962 naar de Wittehagen 93.
"Op de Wittehagen hebben we met veel plezier gewoond. De kinderen werden groter en gingen op kamers om te studeren. Gelukkig konden de kinderen van arbeiders toen ook naar de universiteit. Als ze tenminste goed konden leren. Je wilt dat je kinderen het beter krijgen dan je het zelf hebt gehad." Mevrouw kreeg meer vrije tijd en heeft nog gewerkt als huishoudelijke hulp bij mensen thuis. "Zo kon ik zelf wat geld sparen voor dingen die ik graag wilde."
Samen genieten
Eindelijk kon Henk vervroegd met pensioen. "Hij moest werken tot 62,5 jaar en dat was eigenlijk te lang voor al dat zware werk wat hij deed in de bouw. Je moet weten dat hij al op veertienjarige leeftijd begonnen is." Ze hebben nog een paar jaar samen genoten. "Ook van de kleinkinderen, maar toen bleek dat Henk langzaam maar zeker dementeerde. Dat is een hele nare ziekte. Zo werd ik weer een verzorgster, een mantelzorgster." Totdat Henk een keer viel en in het ziekenhuis belande. "Daar kwam hij niet meer uit. Zijn lichaam was op van al het werken dat hij gedaan heeft. Met de kinderen hebben we op een heel fijne manier afscheid van hem kunnen nemen. Henk was er klaar voor om naar Huis te gaan en is 77 jaar geworden."
Opnieuw verliefd
Het was voor mevrouw erg wennen, zo alleen in huis. "Voor het eerst in mijn 76- jarig bestaan. Maar ik kreeg aanspraak van een man uit de kerk. Ik kon met hem meerijden naar de kerk als het slecht weer was en hij kwam dan een bakje koffie doen. We genoten van elkaars gezelschap en zo kwam van het een het ander en zijn we getrouwd. Ja, je gelooft het of niet, maar ik werd weer dat giechelende meisje dat verliefd was met vlinders in haar buik. Dat had ik nooit verwacht en ik trouwde toen ik 79 was voor de tweede keer met Willem Bos. Hij was al langer weduwnaar en had vroeger een levensmiddelenbedrijf IFA in Harderwijk." Het was een ander huwelijk dan met Henk. "Je bent beide al helemaal gevormd met allerlei eigenschappen waar je rekening mee moet houden. Maar het was fijn dat er iemand thuis was met wie je iets mee kunt delen." Helaas mocht het tweede huwelijk maar drie jaar duren. "Toen overleed Willem."
Winter van het leven
Zo goed en kwaad als het ging, ging ze verder met het leven. "Het was niet gemakkelijk, zo alleen. Ik ben in deze periode veel met de trein op reis geweest naar de kinderen en kleinkinderen en heb zo lief en leed met hen kunnen delen.Tot ook ik getroffen werd door dementie." Ze raakte langzaam maar zeker haar herinneringen kwijt. "Je kunt het laatje niet meer vinden waar die zijn opgeborgen. En je kunt zo moeilijk nog herinneren wat er net is gebeurd. Zelfs niet wat ik net heb gegeten. Eerst hoefde het van mij allemaal niet meer, want ik kon toch niets onthouden. Maar dat klopt eigenlijk niet, want op het moment zelf geniet je wel van dingen en dat is waardevol. Dat je het later niet meer goed weet, maakt dan niet uit." Wel vindt ze het lastig dat ze soms niet meer weet waar ze is en waarom dat zo is. "Dat maakt me angstig en daarom ben ik blij dat ik in het verzorgingshuis Weideheem mag wonen. Daar woon ik met tien andere ouderen in een groep en is er altijd zorg dichtbij."
Mevrouw heeft vier kinderen, negen kleinkinderen en het derde achterkleinkind is op komst. "Al kan ik ze nu niet meer allemaal onthouden. Ik kan nog elke dag wel genieten van het leven." Dat leven wordt volgens mevrouw wel steeds 'kleiner'. "Ik heb een gehoorapparaat, dus als mensen door elkaar heen gaan praten, versta ik het niet meer. Mijn ene oog ziet zo goed als niets meer en het andere oog nog vijftien procent. Dus lezen, puzzelen of televisie kijken lukt niet meer. Maar als je dichtbij mij komt, zie ik je wel scherp. Dus kom gerust een keer langs voor een kopje koffie of thee. Gezelschap is altijd fijn."
Dit verhaal is opgetekend door mijn dochter Ada met toestemming van mij. Via de mail, [email protected], kunt u reageren als u dat wilt.
(Eigen foto)
