Door Petronella van het Goor - Dit is het achtste interview in de reeks 'Droom Groot'. Een serie interviews (live in Café de Liefde), waarin we mensen de hemd van het lijf vragen. En daar vervolgens verslag van doe. Mede mogelijk gemaakt door MPeople en Harderwijkse Zaken.
“Ik heb zo hard gehuild toen ik mijn verblijfsvergunning kreeg. Nu kan ik gaan leven.” Veel is hem afgenomen in de jaren dat hij geen status had. “Ik mocht niet studeren, niet werken, ik kon alleen wachten.” Het waren jaren van stilstaan, terwijl ze, als hij terug kijkt, in een waas voorbij zijn gegaan. “Ik kan bijna niet geloven dat ik degene ben die dat allemaal heeft meegemaakt.”Hij vluchtte als veertienjarige jongen uit Irak, op zijn vijftiende kwam hij in Nederland terecht en sinds een jaar mag hij zich Nederlander noemen. Abel Al Temimi is nu 22. Zeven jaar lang was hij een vreemdeling, een vluchteling
Vluchten voor IS
Irak, het geboorteland van Abel, heeft jaren van oorlog gekend, maar het was eind 2014, de tijd van de Islamitische Staat, dat het voor hem echt onveilig werd. Zijn ouders waren liberale moslims en stonden niet achter IS. De oudste broer van Abel vluchtte naar Turkije. Zijn tweede broer werd geronseld voor het leger van IS. “Maar hij weigerde, hij was altijd al eigenwijs.” Die weigering kostte hem zijn leven. “IS waarschuwde mijn ouders, dat ze voor mij terug zouden komen als ik oud genoeg was.” Hij moest vluchten. Zijn ouders verkochten wat ze konden en gaven hem het geld mee. “Ik was veertien. Ik zat in de tweede klas van wat in Nederland het Gymnasium zou zijn. Ik had net mijn broer verloren. Ik denk dat ik in een soort shock was, ik handelde, maar maakte eigenlijk niets bewust mee. Er was geen tijd om na te denken, er was alleen tijd om te doen.”
Smokkelaars namen hem mee naar Turkije. Daar zag hij zijn oudste broer nog. Vanuit Turkije ging hij per boot naar Samos. Met een bootje zoals we die vanuit het nieuws kennen. “Een rubber bootje. Bedoeld voor maximaal veertien personen. Wij waren met vijftig man.” Een oudere vrouw overleefde de oversteek niet. “Ze kreeg geen lucht. Gestikt in de drukte.” Het was onwerkelijk, als een soort bizarre droom herinnert hij het zich. Eenmaal in Samos, ging hij in vreemdelingendetentie. “Gelukkig raakte ik daar bevriend met twee mannen van begin twintig. Zij werden mijn begeleiders. Zonder hen had ik tot mijn achttiende in detentie gezeten, want een minderjarige mag niet alleen reizen.” Vanuit Griekenland ging de route via Macedonië en Servië naar Hongarije. Na Hongarije werd het gemakkelijker. Zijn vrienden wilden naar familie in Nederland, Abel ging mee.
Van Ter Apel naar Arnhem
Zoals elke vluchteling, registreerde hij zich in Ter Apel. Vanuit daar ging hij naar Heerenveen. Omdat hij zo jong was, kwam hij in een pleeggezin. “Tot mijn zestiende heb ik daar gewoond, daarna ging ik naar een huis van Nidos in Arnhem, waar ik samen met andere minderjarige asielzoekers woonde. Ik ging naar de ISK (Internationale Schakelklas, red.) en deed mijn best om in te burgeren.” Na een jaar ISK kreeg hij een advies voor vervolgonderwijs. “Een soort Entree mocht ik gaan doen, een mbo-1 opleiding. Omdat ik de taal nog niet voldoende beheerste, was dat voor mij, volgens hen, het hoogst haalbare. In eerste instantie was ik blij dat ik naar het reguliere onderwijs ging. Ik zag er naar uit om met Nederlanders in de klas te zitten, de taal beter te leren en echt in te burgeren, maar het viel zo tegen. In Irak leerde ik aardrijkskunde, geschiedenis, vreemde talen. Hier kreeg ik kookles, van a tot z begeleid. Ik zat echt niet op mijn plek en was niet gelukkig.”
Een paar weken voor zijn achttiende verjaardag kreeg hij het bericht dat hij geen verblijfsvergunning kreeg. “Ik kon het land uit of er illegaal blijven. Omdat Irak niet veilig is, mochten ze me niet terug sturen. Maar ze wilden me ook niet houden.” Een docente van het mbo nam hem in huis, in een dorp dichtbij Arnhem. Twee jaar heeft hij zich stil gehouden, is hij onder de radar gebleven. “Ik heb vrijwilligerswerk gedaan, mijn best gedaan me te ontwikkelen. En ik heb samen met een advocaat gekeken wat mijn opties waren.” Hij bleek opnieuw een asielaanvraag te kunnen doen en ging op zijn twintigste voor de tweede keer naar Ter Apel. Bij die aanvraag gaf hij als reden aan een afvallige van het islamitische geloof te zijn.
Jeugdlintje en ‘zwart’ studeren
Hij kreeg een plek toegewezen op het AZC in Harderwijk. “Ik heb anderhalf jaar moeten wachten tot mijn aanvraag in behandeling werd genomen.” In die tijd heeft hij veel vrijwilligerswerk gedaan op het AZC. “Ik zag hoe moeilijk het voor de mensen daar was om hun verhaal te vertellen. Hoe ze worstelden met de taal. Hoe voorzichtig ze waren. In hun land van herkomst was zoveel censuur, zoveel gedachten moesten ze voor zich houden. Volledige openheid geven, wat hun zaak zou helpen, vonden ze heel moeilijk.” Het vrijwilligerswerk leverde hem het jeugdlintje 2021 op. In die anderhalf jaar op het AZC probeerde Abel ook te studeren. “Ik moest me steeds opnieuw inschrijven, voor elk kwartaal en elk vak. Maar ik was blij met de uitdaging.” Om de verveling tegen te gaan, pakte hij ook een thuisstudie Japans op. Dat brengt het totale aantal talen die hij spreekt op zes. Farsi, Nederlands, Duits, Engels, Frans en wat basis Japans.
In de zomer van 2022 was Abel eindelijk aan de beurt. Hij kreeg zijn gesprekken bij de IND. Twee weken later kreeg hij te horen dat hij mocht blijven. “Dat was op 18 juli 2022.” Na zeven jaar niemandsland, hoorde hij eindelijk weer ergens thuis. “Ik heb zo hard gehuild.” Een van de eerste dingen die hij deed, was zich inschrijven voor een studie aan de universiteit. Maar hij was net te laat, de inschrijving was gesloten. Met een ‘niets te verliezen-houding’ solliciteerde hij voor een baan als ambtenaar bij de gemeente Harderwijk. En hij werd aangenomen. “Ik ben vooral actief op het gebied van burgerschap en inburgering. Ik vind het belangrijk dat nieuwe Nederlanders en vluchtelingen de taal gaan leren.” Hij wilde en mocht dat combineren met een studie, maar helaas werd hij afgelopen jaar niet toegelaten tot de universiteit. “Ik had niet de juiste vooropleiding.”
Relatief
Natuurlijk baalt hij daar van, maar in het zicht van alles wat achter hem ligt, is dat relatief. “Ik heb een huis, een thuis. Een fijne relatie, een baan waarin ik iets kan betekenen. Ik heb goed contact met mijn ouders die ik nu financieel kan ondersteunen.” Abel zal nooit terug kunnen naar Irak, daar wordt hij gezien als landverrader en is hij zijn leven niet zeker. “Maar ik skype dagelijks met mijn ouders en ik heb contact met mijn broer in Turkije. Op een dag gaan we elkaar weer zien, de wereld is gelukkig veel groter dan Irak. We vinden wel een manier.”
Abel Al Tamini
