In de nacht van donderdag 13 op vrijdag 14 januari 1916 was er een zware Noord Wester storm op de Zuiderzee deze zorgde voor een grote overstroming in plaatsen als Marken en Volendam maar ook Harderwijk bleef niet ongedeerd.

Extreem hoog water in de Zuiderzee vóór de ramp door aanhoudende noordwestenwind. Dagenlange regen had bovendien de - slecht onderhouden - dijken verslapt. Noordwaarts ruimende wind joeg in de ochtend van 14 januari 1916 het water over de Waterlandse Zeedijk, die bij Katwoude en Uitdam brak. Hierdoor liep praktisch de hele regio Waterland onder. Tussen Zaandam, Purmerend en Edam tot aan het IJ bij Amsterdam had het water vrij spel. Ook de verschillende polder- en ringdijken verdwenen goeddeels onder. Tevens brak de Amsteldijk bij Anna-Paulownapolder. Hier kwamen 2 mensen om het leven.

Stormschade aan de Zeebeer
Stromschade aan de Zeebeer Harderwijk

De watersnood te Harderwijk

Het zal voor de Harderwijkers een angstige nacht geweest zijn toen de stadsmuur in de nacht van donderdag 13 op vrijdag 14 Januari 1916 op verschillende plaatsen bezweek. Door de eerste wereld oorlog was er een schaarste aan kolen en op het gasverbruik moest sterk bezuinigd worden. Ten gevolgen van de bezuinigen was de maatregel genomen tot beperktestraatverlichting en dan de al dagen razende Noordwester storm. De stormschade aan de stadsmuur is fl 5.500,- .

Vrijdag 14 januari

Op vrijdag 14 januari werd Harderwijk bezocht door Z.K.H. Prins Hendrik ((echtgenoot van Koningin Wilhelmina), die uit naam van het oranje kruis waar hij voorzitter van was de getroffenen steun toe zegt.), de hoofdinspecteur van de volksgezondheid en de commissaris der Koningin in Gelderland

Zondag 16 januari

Op zondag 16 januari komt de hoofdinspecteur van de volksgezondheid naar Harderwijk.

Maandag 17 januari
Watersnoodcommisie

Maandag 17 januari bezoekt de Commissaris der Koningin in Gelderland de heer van Gitter Harderwijk. Op zijn verzoek wordt die zelfde dag nog een watersnoodcommisie opgericht, die een rijk geillustreed album uitgegeven ter nagedachtenis aan de waternoodsramp. Op 18 januari wordt de commisie geinstalleerd door B.en W..
Op 20 maart werd het boekje uitgegeven door de firma Gebrs. Mooy. Met de plaatselijk geldinzamelingen was een bedrag opgehaald van fl 1.307,60.
boekje uitgegeven over de watersnood in 1916

Op 1 februari 1916 werd er op het Bureau Gemeentewerken een schetstekening gemaakt van de groote overstroming in en rondom Harderwijk.

Watersnoodmedaille

Op 6 maart 1916 krijgt de Gemeente architect de heer D.C. Tiemens voor zijn genomen besluiten ter verdediging tegen de watervloed van 13 en 14 februari en het herstel aan de waterkerende muren en werken aan de haven na de vloed, bij koninklijk besluit no.83, het bronzen erenteken ter erkenning van uitstekende daden.
Dit erenteken word ook wel de watersnoodmedaille genoemd. Dit erenteken werd op 27 maart 1855 door Koning Willem III der Nederlanden in een Koninklijk besluit ingesteld. De medaille dient, zo stelt het besluit, als beloning van ijver, moed, beleid en zelfopoffering, betoond bij gelegenheid van watersnood". De medaille werd gegeven bij de watersnood van 1855, 1861, 1876, 1916 en 1926 de tekst op de achterzijde is voor iedere watersnood uniek.

Gevolgen

Het grootste gevolg van de ramp voor Harderwijk was wel het aannemen van het wetsontwerp tot afsluiting van de Zuiderzee op 13 juni 1918. Vanuit Harderwijk was hier nogal wat protest tegen, de hoofd inkomsten bron was hier immers de visserij en deze kwam door de drooglegging in gevaar. Een bekende Harderwijker die hier tegen protesteerde was Eibert den Herder.

Drie leden van de Oudheidkundige Vereniging Herderewich geven een replica uit van het album "De Watersnood te Harderwijk" het boekje is te koop voor € 2,95.

Enkele afbeeldingen uit het boekje

Voorwoord in het watersnoodboekje van 1916Watersnoodboekje vernielde zeemuur achter de Oranje-Nassau kazerne (de Munt)Watersnood boekje 1916 met doorbraak bij de molen de Hoop (oude)Watersnoodboekje blik op de Vijhestraat

Stadsgedicht - Watersnood 1916

Stadsgedicht - Watersnood 1916

Titel  :  Watersnood 1916
Stadsdichter  : Theo Bakker
Datum  : 14 januari 2016
Onderwerp  : 100 jaar na de watersnoodramp van 1916