Door Petronella van het Goor - Hij noemt het zelf een enorm uit de hand gelopen hobby, zijn interesse in alles (en dan vooral het verzet in Harderwijk) over de Tweede Wereldoorlog op de Veluwe. “Ik heb er een hele slaapkamer mee ingericht. Vier archiefkasten vol historisch materiaal en een boekenkast met naslagwerken”, zegt Johan van Sonnen (32).
De keuze voor het vak was niet moeilijk, dat werd geschiedenis. Het onderwerp? Het verzet in Nederland, met een apart hoofdstuk over verzet in Harderwijk. Hij was één van de laatste personen die een interview heeft gehad met mevrouw Kranenburg – ter Weer, die eerder getrouwd was met Bert Schaftenaar. Hij was spil in het Harderwijker verzet en zij was koerierster op de Veluwe. Van Sonnen interviewde haar in december 2005, een maand voor haar overlijden. Hij ging naar het Gelders Archief, naar Amsterdam en Den Haag. “Het werd een soort olievlek, want elk antwoord riep nieuwe vragen op.”Vijftien jaar geleden was Van Sonnen een zesdejaars scholier Vwo op het Nassau Veluwe College. Zoals elke eindexamenscholier moest ook hij een profielwerkstuk maken. Een soort finale-werkstuk
Hij kreeg een 9,7 en kwam in de krant. “Ik ben sinds het profielwerkstuk niet meer gestopt. Mijn interesse en dan vooral in het verzet in Harderwijk, was aangewakkerd. Ik wilde meer weten, meer mensen spreken.” Soms kreeg hij het deksel op zijn neus. “Dan vonden ze me te jong, wilden niet met mij over vroeger praten.” Later werden het gesprekken met nabestaanden. “Soms kreeg ik ook persoonlijke spullen van de overleden verzetsmensen, voor mijn archief.” Hij haalt een in vloeipapier gewikkelde oranje verzetsband uit de archiefla, die om de bovenarm gedragen werd, als een soort aanvoerdersband. “Dit is mijn meest kostbare bezit, niet in geld, maar in emotionele waarde. Ik vind het heel mooi dat de familie mij dit heeft nagelaten.”
Na zijn examenjaar heeft Van Sonnen nog wel even getwijfeld. Moest hij wel economie gaan studeren of paste geschiedenis toch beter bij hem? “Ik zag mezelf echt niet voor de klas staan, dus ik koos voor economie.” Lesgeven zou hem inmiddels beter afgaan, denkt hij. “Ik heb de afgelopen jaren redelijk wat lezingen gegeven, wat levenslessen geleerd.” Maar het werk dat hij nu doet, als financial controller, geeft hem ook voldoening. “En misschien doe ik dit zo graag voor de nabestaanden, voor de samenleving, juist omdat het een hobby is. Omdat ik er voor kies.”
Sinds zeven jaar is Van Sonnen lid van het 4 mei Comité. “Ik werd daarvoor uitgenodigd nadat ik tegen burgemeester Harm Jan van Schaik (na zijn toespraak tijdens de herdenking op 4 mei in 2014, red.) had gezegd dat er meer te vertellen was over het verzet in Harderwijk dan alleen het verhaal van Wouter van Dam”, zegt van Sonnen lachend. Sindsdien wordt er elk jaar het verhaal van een ander persoon uit de oorlogstijd verteld. “In een flyer of in de toespraak van de burgemeester.”
In 2015 was de eerste herdenking mede door hem georganiseerd. Sinds 2018 is hij voorzitter van het comité. Hij heeft de laatste jaren gemerkt dat mensen hem, mede daardoor, steeds beter weten te vinden. “Ik krijg, vooral in de periode rond 4 en 5 mei veel vragen van nabestaanden, die benieuwd zijn naar het verhaal van (over)grootvader. Dat is voor mij de periode dat ik al die persoonlijke verhalen weer boven tafel wil krijgen.” Hij heeft zelf nog een lijst met 190 namen van verzetsmensen uit Harderwijk en Hierden. “Die komen uit de archieven uit Den Haag. Ik wil van die mensen ook de nabestaanden nog opsporen.”
Gemiddeld is Van Sonnen tussen de 10 en 20 uur per week ‘kwijt’ aan deze uit de hand gelopen hobby. “In het afgelopen Coronajaar, toen de archieven gesloten waren, heb ik gewerkt aan de droom die ik tijdens het schrijven van mijn profielwerkstuk al had. Het schrijven van een boek.” Een redelijk historisch boek over het verzet in Harderwijk. “Ik heb de grote lijnen al in mijn hoofd en het afgelopen jaar heb ik de losse eindjes aan elkaar kunnen knopen. Mijn informatie is compleet.” Het is voor Van Sonnen de ultieme afsluiting van zijn onderzoek dat vijftien jaar geleden begon.
(Johan van Sonnen)