Gedreven door armoe en een uitzichtloos bestaan vertrokken honderden Harderwijkers en Hierdenaren in de negentiende eeuw naar Amerika. In zes jaar tijd waagden 258 mensen de grote oversteek. De meesten van hen keerden nooit terug. Hun geschiedenis wordt beschreven in het deze week verschenen boekje ‘Op weg naar een beter leven’.
Hij beschrijft hoe het was om in Harderwijk en Hierden te leven. Voor de meeste mensen was het hard werken, ploeteren vaak voor een armzalige boterham. En misschien wel het grootste probleem: er was geen uitzicht op verbetering.Schrijver John Wetzels neemt de lezer mee naar de negentiende eeuw
In Amerika, ‘het land van de onbegrensde mogelijkheden’, dacht men het beter te krijgen. In 1851 vertrok de eerste Harderwijker, David Engel, een koopman uit de Hondegatstraat. In de jaren daarna volgden er, druppelsgewijs, meer mensen. Maar vooral in de jaren 1867 tot 1873 nam de emigratie een grote vlucht. Toen stapten 258 mensen op de boot, op weg naar Amerika.
Het was een lange reis, voor velen ook een dure reis. Sommigen overleden onderweg, anderen kwamen platzak aan. Veel Harderwijkers klampten zich vast aan de ervaringen van groepen die al eerder de sprong hadden gewaagd. Een groot deel van de emigranten kwam uiteindelijk terecht in de staat Michigan. Daar had dominee Albertus van Raalte in 1842 de nederzetting Holland gesticht. Vijfentwintig jaar later kwamen veel Harderwijkers daar terecht. Een deel van deze groep stichtte een eigen gehucht, genaamd Harderwyk. Deze buurtschap werd in de twintigste eeuw opgeslokt door het stadje Holland, dat nog steeds bestaat en nu zo’n 33.000 inwoners telt.
De auteur schetst niet alleen de situatie in Harderwijk, maar plaatst dat in een breder kader. Want op meer plaatsen in Nederland werden mensen gegrepen door de droom op een beter leven. Behalve armoe speelden ook religieuze motieven een rol. Veel mensen voelden zich niet langer thuis in de Nederlands Hervormde Kerk en meenden in het verre Amerika ongehinderd hun eigen geloof te kunnen belijden.
Het boekje is uitgegeven door historische vereniging Herderewich. Leden van de vereniging ontvangen het boekje gratis. Het boekje is ook los te bestellen en kost dan 9,50 euro. Bestellen kan via [email protected].
Nieuwe leden betalen 19,50 euro voor een jaarabonnement en ontvangen het boekje gratis, zolang de voorraad strekt. Die nieuwe leden krijgen dan ook vier keer per jaar een mooi verzorgd ledenblad vol artikelen over Harderwijk’s rijke historie. Voor meer info: zie www.herderewich.nl
FOTOBIJSCHRIFT: Een groep Veluwenaren bezocht begin jaren negentig de plaatsen waar Nederlandse landverhuizers zich in de 19e eeuw vestigden. Veel Harderwijkers en Hierdenaren streken neer in het stadje Holland in Michigan. Harderwyk was een kleine buurtschap net buiten dit stadje. Maar wél met een eigen kerk. FOTO: Ies van Rij.