Door Lex Schuijl - De Grote Kerk in Harderwijk wordt gerestaureerd en belangstellenden kunnen onder begeleiding de bouwsteiger beklimmen om met eigen ogen de werkzaamheden van de restaurateurs te volgen.
RondleidingOp uitnodiging van de ‘Historische Vereniging Herderewich’, heeft onze verslaggever Lex Schuijl de restauratie in de Grote Kerk van dichtbij mogen bekijken.
De Stichting Vrienden van de Grote Kerk heeft toestemming gegeven om rondleidingen te organiseren. Dit gebeurt in groepjes van maximaal 10 personen boven de 14 jaar.
Zij moeten in een goede lichamelijke conditie verkeren en geen hoogtevrees hebben. Gevaar is er niet want de trappen zijn goed beveiligd. De conservatie van de gewelfschilderingen in de Grote kerk van Harderwijk wordt in drie fases uitgevoerd. Vorig jaar is begonnen met de kooromgang. Verder worden de kolommen gerestaureerd. Resteren nog tot 2021: het zuidtransept, het noordtransept, het schip en de zijbeuken.
Steiger
In de Grote Kerk verreist bij binnenkomst een 20 meter hoge steiger. Bovenaan gekomen bevindt zich een werkvloer over het koor. Op die vloer staan rolsteigers om de schilderingen in de gewelven toegankelijk te maken. Van bovenaf, in de nok van de kerk dus, wordt er tegelijk gewerkt om de gewelfbogen waarop de schilderingen zijn aangebracht vast te zetten met ijzeren stangen. Dat gebeurt door de balk- en staalconstructie overal na te lopen en opnieuw solide te maken waardoor speling en zetting wordt voorkomen.
Uitvoering restauratie
Restoratoren Aafje Bouwhuis en Nanon Journée van Restauratieatelier Bouwhuis & Journée, zijn gespecialiseerd in het restaureren van muurschilderingen. Naast verval zien de restaurateurs ook gewelfvelden waaraan weinig hoeft te gebeuren.
Rondleiding
Restaurateur Nanon Journée gaf uitleg over de aanpak van de restauratie. “De schilderingen uit 1561 zijn door Ewold van Delft aangebracht. Het is uniek dat de schilder bekend is, omdat het niet de gewoonte was om de werken te ondertekenen. Ewold heeft zichzelf en zijn dochter die hieraan heeft meegewerkt, afgebeeld. Maar ook de stukadoor, rentmeester en iedereen die hiermee betrokken zijn geweest. Het is niet de bedoeling om de tekeningen bij te werken. Deze schilderingen zijn in de jaren 70 goed achter de kalklaag tevoorschijn gekomen en door het team van Jelle Otte blootgelegd. Zij stuitten hierbij telkens weer op een verrassing. Wij ervaren dit niet omdat alles al is blootgelegd.
Hemel en Hel
De schilderingen zijn aangebracht met een ‘goede’ kant, met de Hemel en de Barmhartigen en een ‘slechte’ kant met de Hel met het vagevuur en de Onbarmhartigen.
Afwerking
De kalklaag die in de Middeleeuwen is aangebracht, is heel zacht. Op verschillende plaatsen laten de pleisterlagen los zodat deze moeten worden verwijderd en opnieuw aangebracht. Net als de vele scheuren hebben wij het uitgehakt en vervolgens weer opgevuld met een kalk-zandmortel laag. Als restaurateurs gebruiken wij hierbij ambachtelijke mortel, die bestaat uit een speciale cementsoort, geselecteerd zand en water.
Moderne materialen, zoals die rond het jaar 1975 zijn gebruikt worden nu achterwege gelaten, omdat gebleken is dat deze nu problemen veroorzaken op het gebied van poreusheid. Door de vele scheuren is het noodzakelijk om rondom trekstangen aan te brengen om de boel bij elkaar te houden. We denken eind mei gereed te zijn met het koor. Daarna worden de ruimte voor het orgel aangepakt en augustus is de kerk weer toegankelijk.“ www.vriendengrotekerk.simpsite.nl
(Foto's Lex Schuijl)