Cycloiden

Kunstwerk  :  Cycloïden
Kunstenaar  : Jan Hein Daniëls en Marcel van Vuuren, Gerrit Beking (installatie en elektrotechniek)
Locatie  : Tonselrotonde
Geplaatst  : december 2006

Al uit de verte zie je het kunstwerk dat midden op de rotonde in de vijver van het lager gelegen fietspad is geplaatst. Het werk bestaat uit 25 licht bollen die door kleur en licht lijken te dansen.Het kunstwerk is geplaatst tijdens de bouw van de rotonde.

De kleine (fiets-)rotonde is excentrisch in de grote (auto-)rotonde gelegd. Daardoor ontstaan verschillen in de afstand van fietspad tot betonnen wand.
Dit effect wordt versterkt door alle restoppervlakten tussen de fiets- en voetpaden met water te vullen. Dat heeft een zeker dempend effect op het geluid.
Beide ingrepen zijn natuurlijk ook visueel van grote betekenis.

Het kunstwerk is geplaatst in de centrale ronde vijver. Het bestaat uit 25 bolvormige armaturen op conische masten, in hoogte variërend van 4.80 tot 6.40 meter.
De bollen hebben een diameter van 50 cm. Bij eerste beschouwing zijn het alledaagse objecten in een verkeerssituatie. Maar hier houdt iedere vanzelfsprekendheid op!
De masten hebben een basisdiameter van 90 mm. en een bovendiameter van 200 mm. waarop de bollen zijn bevestigd. In plaats van de gebruikelijke PL-lampen in de armaturen is een ring met drie kleuren LED's (rood, groen en blauw) onder de wijde top van de masten geplaatst, die de onderzijde van de bollen intens aanstralen. Het licht wordt opgenomen in de wand van de bol, zodat de gehele bol oplicht. Aan de onderzijde geeft het licht echter een intens accent: de bol lijkt te ‘drijven op licht' dat uit de wijde bovenzijde van de mast komt.

De lichtobjecten (masten met bol-armaturen) zijn opgesteld in 5 groepen van 5 stuks, regelmatig verdeeld over 360 graden. Vijf naar buiten toe hogere objecten vormen een cycloïde. Vijf cycloïden staan, telkens verder naar het middelpunt geplaatst, in een radiale structuur. Ook in de masten zelf is enige dynamiek zichtbaar; alle masten hebben dezelfde onder- en bovendiameter, ongeacht hun lengte. De kortere laten dus een grotere hoek zien dan de langere. Het resultaat is een kleine zwerm van ‘in beweging zijnde‘ bollen, die boven de centrale vijver hangt.
De dynamiek wordt veroorzaakt door de compositie van de opstelling, de beweging van het verkeer en de verandering in lichtsterkte en kleur van de LED's. Voor het autoverkeer komt daar het effect van de excentrische ligging van de centrale vijver bij.

De besturing van de LED's vindt plaats door een PLC, die met de voeding is gehuisvest in een regelkast naast de rotonde. De LED's branden permanent. Een groot aantal kleuren kan worden gegenereerd en de schakeling is gekoppeld aan de straatverlichting. Tweemaal per dag wordt geschakeld tussen een dag- en een nacht-programma. Overdag is alleen verzadigde kleur (bij bedekte hemel) zichtbaar in een beweging van veranderingen van kleurtoon, terwijl bij avond en nacht veranderingen vanuit het wit zullen overheersen.
Er is dan een veel genuanceerder programma in werking, waarin behalve bewegingen in kleurtoon en helderheid ook verzadigingsverschillen te zien zijn.