De Kogge is een klein scheepstype dat qua uiterlijk doet denken aan de schepen van de Noormannen.
Hanzesteden waren meestal kustplaatsen en de onderlinge handel vond vaak plaats d.m.v. Koggen, een klein scheepstype dat qua uiterlijk doet denken aan de schepen van de Noormannen.
Het waren eenvoudige, van hout gebouwde schepen met één stevenroer en één groot zeil dat overdwars op het middenschip stond geplaatst. Een ander kenmerk van de Kogge was de platte bodem waardoor op relatief ondiep water kon worden gevaren.
De lengte van de Koggen was verschillend maar bedroeg over het algemeen tussen de tien en dertig meter. In de kogge was een flink laadruim waardoor het tonnage tot boven de 150 ton kon oplopen. Naast het vrachtruim en de mast was er plaats voor bemanning (kasteel) en roerganger, die de scheepjes op onwaarschijnlijk lange reizen langs de verre kusten voerden.
Stadszegel
De Kogge was het scheepstype van de vroege middeleeuwen en in veel stadszegels komt de vorm van de kogge dan terug. In de voormalige Zuiderzee zijn na de inpoldering diverse scheepswrakken gevonden, o.a. in 1981 ten noorden van Nijkerk die restanten van koggen bleken te zijn. Vaak zijn deze resten bijna geheel vergaan maar scheepsarcheologen konden ze terug reconstrueren zodat een goed beeld ontstond over bouw en afmetingen. In Kampen, eveneens een voormalige Hanzestad, ging men zover dat in 1995 een Kogge is nagebouwd waarvan het proces op excellente wijze is vastgelegd door de tekenaar Frederik J. Weijs in zijn boek ‘Scheepvaart'.
Bouw
De bouw van een Kogge vroeg een arbeidsintensieve en duurzame procedure en was van het grootste belang voor de veiligheid van bemanning en lading die regelmatig aan de elementen blootstond. In de loop van de tijd werden de schepen groter en ontwikkelden zich ook andere scheepstypen uit de Kogge.
Ladingen van de blootgelegde Koggen zijn nauwelijks teruggevonden, uitzonderingen zijn ladingen met stenen en keien, maar scheepsladingen als haring, huiden, vachten en middeleeuws lakenwerk hebben de tand des tijds niet doorstaan.
De Kogge vormt nog steeds een beeldmerk van veel Hanzesteden en heeft aan de basis gelegen van veel internationale handel. Waar wegen en paden in die tijd nog moeilijk begaanbaar en gevaarlijk waren was de Kogge een uitdaging voor handelaren en zeelieden. Vakmanschap en zeemanschap vormden de basis voor haar succes ook al is menige Kogge op haar reis gezonken en zullen daarbij kostbare ladingen en mensenlevens te betreuren zijn geweest. Ook Harderwijk voert de Kogge in haar beeldmerk en de Kogge zal ongetwijfeld de wateren rond Harderwijk hebben aangedaan om ladingen te lossen en te laden. De Kogge is voor de zee wat het paard en wagen voor de weg is; de voorloper van alle professionele vervoersmogelijkheden waarover we tegenwoordig zo vanzelfsprekend beschikken.
Theo Bakker, Press Baker